Lees hier het
volledige verhaal
van de Grondige
vergunningsprocedure
Na een lange zoektocht naar grond voor onze Plukboerderij, krijgen we eindelijk een unieke kans op de Veerdreef in Heusden. Een collega-boer stelt ons haar pacht (een langdurig huurcontract voor landbouwers) ter beschikking voor een aanzienlijke som geld.
Een belangrijke voorwaarde voor ons om de pacht over te nemen, is de mogelijkheid een schuur te kunnen bouwen. We nemen de pacht dus nog niet over, en gaan op gesprek bij de dienst Stedenbouw van Destelbergen.
De dienst stedenbouw verwijst ons door naar Agentschap Landbouw en Visserij, wiens “advies in Destelbergen altijd wordt gevolgd”. Dit laatste werd ons bevestigd door een voormalig schepen in Destelbergen: “positieve adviezen van Landbouw en Visserij worden altijd gevolgd”.
We krijgen een e-mail van het Agentschap Landbouw en Zeevisserij met een informeel positief advies voor de bouw van een schuur van 350m².
We zijn blij! En nemen hierop het pachtcontract van de collega-boer over. We starten met het maken van plannen en leggen deze in het najaar van 2020 voor het eerst voor aan de dienst stedenbouw.
We krijgen een e-mail van het diensthoofd van stedenbouw, waarin staat dat de schuur kleinschaliger moet, dat de inplanting beter op een andere plek komt en dat we een fietsenstalling moeten voorzien.
Hoe klein de schuur dan moet en waar dan wel gelegen, wordt ons niet meegedeeld.
Om onze plukboerderij te kunnen starten (we hebben een inkomen nodig) en in afwachting van de vergunning plaatsen we twee veewagens van elk 10m² (1 voor handmateriaal, 1 voor groenten), een composttoilet en enkele houten paaltjes om fietsen te stallen.
De handhavingsambtenaar van intercommunale Veneco komt onder politiebegeleiding langs op het plukveld, in opdracht van het college van burgemeester en schepenen, en verbaliseert deze tijdelijke situatie.
Tijdens een mondeling overleg op het gemeentehuis, in het bijzijn van onze adviseur van adviesbureau DLV, wordt gezegd dat we onze plannen voor de schuur van 350m² zo snel mogelijk moeten indienen. Zo kan een einde worden gemaakt aan de onvergunde toestand waarmee we ons op dat moment behelpen.
Over een kleinere schuur en een andere inplanting, zoals op mail gezegd, is geen sprake meer.
De plannen zijn klaar, na deze informeel voor te leggen aan de dienst Stedenbouw (geen opmerkingen meer), worden deze door onze adviseur ingediend op het omgevingsloket.
De dienst stedenbouw vraagt enkele keren wijzigingen aan het dossier. Het dossier wordt ontvankelijk verklaard op 15 oktober en het openbaar onderzoek start op 28 oktober.
Alle adviezen zijn gegeven, in volgorde:
Brandweerzone centrum: volledig gunstig advies
Agentschap Natuur en Bos: volledig gunstig advies
Waterbeleid Oost-Vlaanderen: volledig gunstig advies
Agentschap Wegen en Verkeer: volledig gunstig advies
Vlaamse Waterweg: volledig gunstig advies
Agentschap Landbouw en Zeevisserij: volledig gunstig advies, met een voorwaarde voor de mobiele, sociale veldkeuken(*) : "Ook kan er akkoord gegaan worden met de nevenactiviteit landbouweducatie, wat een vorm van verbreding is. Als er bij het bezoek ifv landbouweducatie ook een kleine kooksessie is als onderdeel dan is dit aanvaardbaar. Het organiseren van andere evenementen (o.a. enkel een kookworkshop zonder landbouweducatie) moet echter beperkt blijven tot een strikt minimum. Dit is een voorwaarde die hoort bij het gunstige advies van het departement landbouw en Visserij."
Wat een evidente voorwaarde is voor de boeren. Wij zijn een landbouwbedrijf in hart en nieren.
Er verschijnt geen advies op het omgevingsloket van de omgevingsambtenaar van de gemeente Destelbergen zelf.
(*)De mobiele, sociale veldkeuken: Dat was onze allereerste crowdfunding, waarvan het geld nog steeds vast staat op een rekening ondanks dat deze vrijgesteld is van vergunningsplicht.
De burgemeester en het schepencollege weigeren de vergunning. Ondanks het “constructieve gesprek” en de vraag om de plannen zo snel mogelijk in te dienen.
In de weigering staat dat de burgemeester en schepenen akte hebben genomen van het negatieve advies van de gemeentelijke omgevingsambtenaar. Dat ene advies dat niet op het omgevingsloket is verschenen.
Schepen van ruimtelijke ordening, Michael Vercruyssen, zegt in een interview met Het Laatste Nieuws dat een kleinschaliger ontwerp wel kan worden goedgekeurd.
We gaan in beroep bij de provincie tegen de weigering van het college van burgemeester en schepenen.
Alle adviezen komen binnen, alle instanties herhalen hun eerste gunstig advies ook in beroep.
Dit keer verschijnt er wel een advies van de burgemeester en schepenen. 11 bladzijden pittige advocatentaal. Daarin staat onder andere:
"Er zijn immers binnen de gemeente nog tal van andere locaties waar een dergelijke plukboerderij met de bijhorende schuur kan worden ingericht."
Waar deze "tal van andere" locaties zich bevinden, weten we tot op vandaag nog altijd niet. We kregen geen enkele suggestie van het college dat deze uitspraak ondertekende.
Wij willen op onze beurt een advocaat onder de arm nemen. We vragen offerte bij advocatenkantoor LDR, gespecialiseerd in omgevingsrecht. Zij vragen €360 per uur (dat is ondertussen twee jaar geleden), wij slikken even en zeggen vriendelijk bedankt. Dat kunnen we niet betalen.
Als een engel die uit de hemel valt, stelt één van onze deelnemers zich kandidaat als raadsman, hij is gespecialiseerd in omgevingsrecht.
Je kan al raden welk kantoor het college van burgemeester en schepenen onder de arm neemt: LDR. Aan (toen nog) €360 per uur.
Onze advocaat gaat mee naar de hoorzitting bij de deputatie van de provincie Oost-Vlaanderen. Tijdens deze hoorzitting spreekt de tegenpartij over "verkrachting van het landschap".
De deputatie van de provincie Oost-Vlaanderen neemt, voor de eerste keer in haar legislatuur, geen beslissing in ons beroepsdossier waardoor de weigering van de gemeente definitief is.
Er gaat opnieuw een overleg door met de burgemeester en enkele schepenen, dit keer in het bijzijn van onze advocaat. Opnieuw een constructief overleg. Er wordt een nieuw plan voorgelegd voor een veel kleinere schuur van 75m² op het plukveld.
Om de verloren maar nodige schuuroppervlakte te compenseren, wordt voorgesteld een oude, vervallen schuur in de Molenweidestraat te renoveren.
Op die locatie wonen Benny en Elise met hun gezin in een tiny house. Het tiny house kwam er in de plaats van een vervallen stacaravan. Een hoeve in Destelbergen konden Benny en Elise niet betalen. Ondertussen wonen ze daar 4 jaar en hebben ze een goed contact met alle buren.
De handhavingsambtenaar komt opnieuw langs, dit keer niet op het plukveld maar in de Molenweidestraat, samen met het diensthoofd van de stedenbouwkundige dienst. De tiny houses worden geverbaliseerd. Tegelijk wordt er gezegd dat deze site veel meer in aanmerking komt voor de ontwikkeling van onze boerderij: de tiny houses regulariseren als landbouwgezinswoning (of zelfs een nieuw huis bouwen) en de bestaande schuur renoveren en uitbreiden, is volgens hen een mogelijkheid.
Benny en Elise hebben geen lange termijn huur voor de Molenweidestraat, enkel een mondelinge overeenkomst. Bouwen op een site waar je ieder jaar misschien van weg moet, is niet slim. (Vandaar ook de keuze voor een verplaatsbare woning.) Dus Benny en Elise gaan in gesprek met de eigenaars van de gronden in de Molenweidestraat. Zij gaan akkoord met de ontwikkelingen die worden voorgesteld en geven de boerderij een pachtcontract (lange termijn huur).
Tegelijk laten wij weten aan het gemeentebestuur dat er toch een minimale infrastructuur op het zelfplukveld nodig blijft voor onze plukwerking.
We krijgen informeel positief advies van Agentschap Landbouw en Visserij voor de aanvraag van een schuur van 75m² op de Veerdreef én voor de ontwikkelingen op de site molenweidestraat. De schuur daar kan volgens het agentschap worden gerenoveerd en uitgebreid tot 220m² en de tiny houses kunnen dienen als landbouwgezinswoning.
Nergens staat dat we niet mogen ontwikkelen op twee locaties.
Tot onze grote ontsteltenis krijgen we een e-mail van het diensthoofd stedenbouw waarin hij schrijft dat het college van burgemeester en schepenen helemaal niets wil vergunnen op ons zelfplukveld.
En dit na 3 jaar in gesprek waarin dit nooit is uitgesproken.
In diezelfde week krijgen we een last onder dwangsom van intercommunale Veneco (maar in opdracht van het schepencollege) van 100€ per dag in de brievenbus om de twee veewagens (20m²), composttoilet (2m²) en fietsenstalling (= paar houten paaltjes) op ons zelfplukveld aan de Veerdreef te verwijderen. Zelfs onze tractor mag niet op het veld blijven staan.
Schepen van ruimtelijke ordening, Michaël Vercruyssen, stuurt een e-mail naar twee ambtenaren van de dienst stedenbouw. Hij vraagt hen om argumenten aan te leveren die hij kan gebruiken om te voorkomen dat "de mensen van de plukboerderij zeggen, voor de rijken kan alles en voor ons project niet?". Bovendien geeft hij toe dat het college van burgemeester en schepenen voor andere projecten zelf wel open ruimte aansnijdt.
Wij besluiten toch een vergunningsaanvraag in te dienen voor dat kleine, houten schuurtje van 75m² op het zelfplukveld te Veerdreef. We kunnen niet anders. We hopen dat de deputatie, die vorige keer geen beslissing nam, deze keer wel een vergunning geeft.
We dienen het dossier voor het schuurtje van 75m² in via het omgevingsloket.
De dienst stedenbouw vraagt aanvullende informatie. Een technische tekening van een waterzak en van de pompinstallatie, beiden zijn gelukkig vrij van vergunningsplicht.
Het dossier voor de kleine schuur aan de Veerdreef wordt ontvankelijk verklaard en het openbaar onderzoek wordt gestart.
Alle externe adviezen voor de kleine schuur aan de Veerdreef worden gegeven, ze zijn zoals verwacht, allemaal gunstig zonder voorwaarden. Er komt geen advies van de omgevingsambtenaar van Destelbergen op het omgevingsloket.
Minister van landbouw Jo Brouns bezoekt de Plukboerderij. Het thema van de dag is de moeilijke toegang tot grond en infrastructuur voor (nieuwe) boeren.
"Ik begrijp het niet. Hoe kan men hier nu tegen zijn. Dit is duurzame, lokale landbouw." - minister Brouns.
Het college van burgemeester en schepenen weigeren, zoals aangekondigd, de vergunning voor het schuurtje van 75m² aan de Veerdreef.
Nog steeds met de hulp van onze raadsman, gaan we in beroep tegen deze beslissing bij de provincie Oost-Vlaanderen.
We overlopen ons dossier voor de Molenweidestraat (tiny houses en renovatie van de oude schuur) mondeling bij de dienst stedenbouw samen met onze architect. Waarna we ook dit dossier officieel indienen op het omgevingsloket.
De wettelijke datum voor de start van de last onder dwangsom van €100 per dag is eind september. We zijn blij dat we onze beestenwagens en droogtoilet nog kunnen laten staan tot na onze opendeurdag op 17 september. Het gemeentebestuur laat echter weten dat als we niet alles opruimen voor onze opendeurdag, we dan geen toestemming krijgen om deze te laten doorgaan. In de week voor onze openvelddag, verwijderen we de twee beestenwagens, de fietsenstalling van houten paaltjes, houtsnippers en composttoilet.
Er blijven drie houten kisten over van zo'n 1m² en zo'n 50cm hoog (zie foto). Daar zit handmateriaal in zoals snoeischaren, de bordjes waarmee we onze groenten aanduiden, krijtstiften, een paar kniptangen, reserve stroomdraad voor de omheining van de dieren, werkhandschoenen, ...
De handhavingsambtenaar komt langs. Na zijn bezoek laat hij weten dat het nog niet voldoende is voor de burgemeester en het schepencollege, ook de drie houten kisten moeten nog weg. Anders €100 boete per dag.
Er wordt een artikel op de gemeentelijke website van Destelbergen geplaatst getiteld "Onze visie op Plukboerderij Grondig". Het artikel bevat eenzijdige, en zelfs onjuiste informatie, over het vergunningsdossier. Het artikel wordt eveneens op de Facebookpagina van de gemeente gepubliceerd en het wordt wekenlang geprojecteerd op schermen in bijvoorbeeld het gemeentehuis en de bibliotheek van Destelbergen.
Wij, de boeren, staan erbij en kijken ernaar. Terwijl het dossier nog volop lopende is, wordt er overheidscommunicatie ingezet om de publieke opinie tegen ons project op te zetten.
Er wordt een vraag gesteld op de gemeenteraad vanuit de volledige oppositie (op Vlaams Belang na), die absoluut niet opgezet is met het artikel. Het gaat immers om niet politiek neutrale communicatie. Met andere woorden, het artikel is in strijd met de neutraliteit die moet behouden worden op platformen voor officiële overheidscommunicatie. De eenzijdige formulering en het weglaten van bepaalde feiten, stelt de burger niet in staat een volledig en objectief overzicht te krijgen van het dossier. Het gaat bovendien om een privédossier. De oppositiepartijen zijn er niet over te spreken en het artikel leidt tot een pittig debat.
Roger Lybeer (Groen): "De visie die ontwikkeld wordt door de gemeente op de website is duidelijk een politieke stellingname. Vandaar dat het verspreiden van een dergelijke politieke boodschap naar ons inzicht via de administratie de indruk wekt, dat het een louter administratief probleem is. Terwijl dat natuurlijk niet zo is. Het is niet het inzicht van de oppositie van deze gemeente, van ons dus, in verband met dat dossier. In die zin denken wij dat dat niet correct is en onze vraagstelling hierover is dan ook om, gezien de tekst die objectief zou moeten zijn maar dat niet is en dus niet voldoet aan de normen van positief neutrale overheidscommunicatie, te verwijderen van deze kanalen."
Carolien Ongena (CD&V): "Jullie visie is dus zeker niet onze visie. Wij zijn voor duurzame initiatieven en wij zijn voor korte keten initiatieven. U kan wel zeggen dat u het project genegen bent, maar ja. Dat is een beetje als zeggen ‘luister naar mijn woorden maar kijk niet naar mijn daden’, want we weten allemaal dat als ze daar zelfs geen toilet kunnen zetten of een kleine ruimte om wat werktuigen te plaatsen, dat niet werkbaar is voor hen. Dan kunnen zij daar niet blijven."
Een klant van de Plukboerderij neemt het heft in eigen handen en dient een klacht in voor wanbestuur bij de Vlaamse minister voor Binnenlands bestuur. De klacht wordt ontvankelijk verklaard, er wordt een onderzoek gestart. Daarop wordt het artikel onmiddellijk van de website en de schermen verwijderd.
Het dossier voor de Molenweidestraat wordt ontvankelijk verklaard. Het openbaar onderzoek start.
Ondanks eerder informeel positief advies via e-mail van het Agentschap Landbouw & Zeevisserij, geven zij nu negatief advies voor de site Molenweidestraat. We schrikken en beginnen rond te bellen om te weten te komen wat er aan de hand is. We krijgen te horen dat er intussen een personeelswissel is gebeurd. De persoon die het informeel positief advies heeft gegeven, heeft nu een andere functie. De nieuwe medewerker geeft toe dat er een vergissing werd gemaakt in het dossier en belooft haar advies te herzien.
Het Departement Landbouw & Zeevisserij herziet het advies voor de Molenweidestraat. Maar stelt nu de voorwaarde dat het advies enkel gunstig is indien er afstand wordt gedaan van de procedure aan de Veerdreef. Het bedrijf mag zich niet ontwikkelen op twee locaties.
We begrijpen dat deze visie de versnippering van het landschap tegengaat. Maar het blijft moeilijk te begrijpen dat je als ondernemer eerst informeel positief advies kan krijgen voor beide ontwikkelingen om vervolgens formeel te horen te krijgen dat je maar op één site mag ontwikkelen.
De deputatie van de provincie Oost-Vlaanderen keurt de vergunning voor de Veerdreef goed. We zijn bijzonder opgelucht! Het kleine maar broodnodige schuurtje van 75m² mag er komen. De deputatie deelt de visie van burgemeester en schepencollege niet.
Visualisatie van de vergunde schuur door Marie Charlotte Desmet:
De gemeente weigert plots de vergunning in de Molenweidestraat. Er zijn geen ruimtelijke of juridische problemen. De vergunning voor de Molenweidestraat wordt ingezet als drukkingsmiddel om afstand te doen van de vergunning aan de Veerdreef.
Als we geen afstand doen van de vergunning die de deputatie ons gaf, krijgen we geen vergunning voor de Molenweidestraat.
Het college van burgemeester en schepenen wil via de Raad voor Vergunningsbetwisting onze vergunning voor het schuurtje van 75m² laten vernietigen. Ook één omwonende doet dit. Dit zijn procedures die tot twee jaar lang kunnen duren en veel geld kosten. Het woord Kafkaiaans is al dikwijls gevallen in dit dossier, maar nu bereiken we een hoogtepunt. Het college spaart kosten noch moeite tegen een schuurtje dat tweemaal de oppervlakte van een schuilhok voor dieren heeft. Zo'n schuilhok mag je bouwen zonder vergunning, maar dan moet je er wel een dier inzetten én geen materiaal. Dus hadden er ezels gestaan op ons veld, in plaats van groenten en fruit, was er geen probleem voor een constructie. In tegendeel dan was een constructie zelfs wettelijk verplicht.
Een jarenlang lopend en lovend onderzoek over CSA-landbouw (het landbouwmodel van de Plukboerderij) van Ruben Savels, wetenschapper aan de Ugent, wordt gepubliceerd.
"Plukboerderijen blinken uit in duurzaamheid. Ze worden gedragen door de lokale gemeenschap en bieden een model voor een duurzamere toekomst van de landbouw.
Om deze positieve trend voort te zetten, is het essentieel dat beleidsmakers en landbouworganisaties CSA-boerderijen ondersteunen."
We lanceren een crowdfunding om de reeds gemaakte en toekomstige kosten te kunnen blijven dragen. Als we ons doelbedrag van €21.000 halen, kunnen we 50% van alle kosten recuperen.
Op drie dagen tijd, een recordtempo, behalen we het volledige doelbedrag. Ongelofelijk! Als we €25.000 halen, kunnen we alle tot nu toe gemaakte kosten recuperen, als we €31.500 halen kunnen we maar liefst 75% van alle kosten dragen dankzij deze crowdfunding.
Wordt vervolgd ...
Bij belangrijke nieuwe gebeurtenissen, kan u hier een update vinden.
We zijn ondertussen ruim vier, bijna vijf, jaar verder. Zonder enige vergunning, zonder enige infrastructuur en zonder enige zekerheid over onze toekomst.
Zullen we hier in Heusden ooit op een waardige manier aan landbouw mogen doen? Hoe lang houden we het op deze manier nog vol?
Er zijn steeds minder (jonge) landbouwers, ze worden gemiddeld steeds ouder en onderzoek toont aan dat het niet goed gaat met hun mentaal welzijn.
Het kan en het moet anders.
Het gaat hier om het produceren van lokale, gezonde voeding. Het gaat hier om gemeenschapsvorming onder de kerktoren. Hoe ingewikkeld kunnen we het maken, als het eigenlijk gewoon eenvoudig kan?
Wil je de crowdfunding rechtstreeks steunen, zonder reward, scan dan deze qr-code. Zo kan je onmiddellijk overschrijven, zonder dat je hoeft aan te melden op het crowdfundingsplatform.
Wil je graan steunen met reward, klik dan op de knop hieronder. Je kan kiezen uit verschillende rewards waaronder een uitnodiging voor het grote openingsfeest voor de schuur of een (ere)vermelding op de Wall of Fame.
Hartelijk bedankt voor het lezen van ons verhaal en voor uw steun!
De boeren van Plukboerderij GRONDIG
Koen, Benny, Elise & Basil